Istorya at Kasaysayan

Krimen na maituturing ng mga historyador ang pagtuturo sa kasaysayan ang pagkakabisado ng petsa mga pangalan at iba’t ibang lugar. Angkop na naratibong kawikaan na “Ang kasaysayan ad dapat may saysay”, nag-uumpisa sa simula, may gitna at magwawakas sa katapusan. At dapat may proseso din ang pagsulat nang naratibong kasaysayan.

Sa paglipas ng panahon, may mga historyador na nabago na ang paraan at istilo nang pagsulat ng kasaysayan. Binago ang paraan at istilo ng pagsulat ng kasaysayan batay sa punto de bista ng manunulat, o nang kanyang lahi. Makabayan at patriyatikong pagtalakay ng mga bagay patungkol sa nakaraan.

Imposibleng makasulat ng kasaysayan nang purong obhektibo, dahil ang ating emosyon ay naglalagay ng kulay sa sarili nating perspestibong pananaw sa pagsulat ng kasaysayan. Dahil ang mahusay na historyador ay gumagamit nang pag-udyok sa imahenasyon gamit ang punto de bista ng manunulat nang kasaysayan, un ay pagkilala sa panitikan. Ang sangkap sa pagsulat ng kasaysayan ay dapat ang manunulat ay imahinatibo at analitika kung mag-isip, ung tipong binubuhay ang nakaraan para sa kasaysayan.

Ang mga Pilipino ay naniniwala lang sa mga nakasulat na kasaysayan, lumabas man na masama o kawawa ang sariling lahi, basta may basehan na nakasulat ito, paniniwalaan nila ito. At kung muli itong isusulat ng susunod na henerasyon ay laging nakabatay sa aklat o libro ng dating nang nagsulat nito.  Tayo kasing mga Pilipino mahilig maniwala sa mga sabi-sabi, bukang-bibig at tsismis, kahit walang basehan.

Dati kasi, ang may kakayahan lang makapagsulat ng kasaysayan ay mga kolonyalismo, o mga mananakop, mayayaman at mga nakapagaral, at dahil sila lang ang may karapatan magsulat, lahat ng kanilang ginawa ay patungkol lagi sa pananaw nila, kung baga sila ang bida at iba ang kontrabida. Nilagay natin sa katauhan ng mga banyagang tao ang ating kasaysayan.

Kahit pala sa ating mga bayani, dinidikit pa din natin ang kaisipang kolonyal. Tulad ng "Joan of Arc ng Pilipinas" o "Barack Obama ng Pilipinas". Nakikilala natin ang banyaga pero ang mismong sariling Bayani natin ay hindi nating kilala kung sino at ano sila. Itinatabi nalang natin sila sa mga kilalang tao nang ibang bansa. Kung bakit nilalagay natin sa katauhan ng mga banyagang tao sa katauhan ng ating mga bayani. Ngangahulugan lang ito na mas kilala natin ang mga banyagang bayani kesa sa pagkilala sa ating sariling bayani

Sa punto ng Pilipinas, ang historya at kasaysayan natin ay dapat isinusulat sa pananaw natin bilang mga Pilipino, na dapat ang punto de bista ay hindi sa mananakot o mga dayuhan. Kaya hindi dapat sabihin na mali ang isinulat ng ibang historyador, kumpara sa iba. Dahil ang bawat historyador ay may pagkakahati-hati ng istorya sa kasaysayan, maaaring tama sa kanya at mali naman sa iba, o maaaring mali naman sa kanila pero tama sa iba.